Column Juridisch:
Eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden
Uw bedrijf heeft het moeilijk. De zaken gaan slechter zogezegd en u moet de broekriem aanhalen. U heeft al noodgedwongen afscheid moeten nemen van een aantal werknemers, maar uw laatste werknemer wilt u graag behouden. Kunt u in plaats van een ontslag, eenzijdig ‘sleutelen’ aan het arbeidsvoorwaardenpakket van uw werknemer? U kunt natuurlijk aan uw werknemer vragen om uren of salaris in te leveren. Met geluk zal uw begripvolle werknemer instemmen, eventueel na enige onderhandeling. Uiteraard staat het partijen dan vrij om de arbeidsvoorwaarden conform hun beider wens aan te passen. Het is dan wel raadzaam om dit schriftelijk vast te leggen.
Eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden
Niet iedere werknemer zal direct enthousiast zijn. Werknemers gaan in de praktijk vaak niet zomaar akkoord met een verslechtering van hun arbeidsvoorwaarden. Bovendien biedt het Nederlandse arbeidsrecht doorgaans veel bescherming aan de werknemer. In deze column gaat het daarom over de eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden, ofwel de wens daartoe van de werkgever.
Arbeidsvoorwaarden
Arbeidsvoorwaarden zijn doorgaans individueel en schriftelijk vastgelegd in een arbeidsovereenkomst. Eventuele aanvullingen of wijzigingen kunnen zijn vastgelegd in bijlagen of ‘aanhangsels’ bij de arbeidsovereenkomst. Verder kunnen sommige arbeidsvoorwaarden collectief zijn overeengekomen in een cao of andere collectieve arbeidsvoorwaarden. Mondelinge afspraken ten slotte zijn ook rechtsgeldig, maar op een later moment moeilijker te bewijzen.
Soort wijzigingen, waarom en voor wie?
Om wat voor soort wijzigingen kan het gaan? Denk bijvoorbeeld aan een wijziging van arbeidstijden, een vermindering in arbeidsuren of het inleveren van een leaseauto of ‘downsizen’ naar een kleiner model. Maar ook een wijziging van functie, werkzaamheden met andere taken en verantwoordelijkheden of de plaats waar de arbeid wordt verricht (vestigingsplaats), kunnen onderwerp zijn van gewenste wijzigingen. De wens tot een eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden, kan voor een werkgever zijn ingegeven door bijvoorbeeld bedrijfseconomische omstandigheden voor het gehele personeelsbestand, maar bijvoorbeeld ook voor slechts één werknemer als gevolg van verminderd functioneren. De vraag is alleen of deze wens ook juridisch houdbaar is.
Wat te doen als werkgever?
Het is raadzaam om preventief een zogenoemd ‘eenzijdig wijzigingsbeding’ in de arbeidsovereenkomst op te nemen. Niet dat daarmee een expliciet en onverkort eenzijdig recht op wijziging van de arbeidsvoorwaarden ontstaat voor de werkgever, maar een dergelijk beding kan het onder bepaalde omstandigheden wel makkelijker maken. Voor het rechtsgeldig inroepen van een dergelijk beding, moet een toetsing plaatsvinden aan de hand van een aantal in de wet opgenomen criteria. Is geen eenzijdig wijzigingsbeding opgenomen, dan nog kunt u als werkgever proberen uw doel te bereiken. Uitgangspunt is dat een werknemer rechten kan ontlenen aan eenmaal overeengekomen arbeidsvoorwaarden. Toch kunnen er omstandigheden aanwezig zijn, die maken dat van een werknemer verwacht mag worden dat hij met een wijziging instemt. Er moet dan wel sprake zijn van een redelijk voorstel van de werkgever, binnen de kaders van de wet, de (eventuele) cao en de individuele arbeidsovereenkomst. De wijziging moet vervolgens ook van de werknemer in redelijkheid kunnen worden verlangd. Werkt de werknemer niet mee, dan handelt hij in strijd met goed werknemerschap en/of de redelijkheid en billijkheid.
Conclusie
Een eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden zal vaak niet zonder slag of stoot gaan. Bij onenigheid, zou u als werkgever simpelweg de gewenste wijziging eenzijdig kunnen doorvoeren. Het is dan aan de werknemer of hij hiervoor naar de kantonrechter stapt. Bedenk als werkgever echter wel dat een dergelijke eenzijdige wijziging de arbeidsrelatie onder druk kan zetten. Bovendien: doe dit alleen in geval van een redelijke wijziging, waarvan u inschat dat de kantonrechter u gelijk zal geven. Zomaar korten op elementaire primaire arbeidsvoorwaarden, zoals uren of salaris, zal niet snel als redelijk zijn aan te merken.
Bedrijf: Allied Advocaten
Functie: Advocaat/Partner
Specialisatie: Arbeidsrecht
Ondernemers: “Kunnen mij altijd vrijblijvend bellen. Hoe benader ik klanten? Ik geloof in een persoonlijke benadering en een goede en duurzame samenwerking met klanten. Niet een kantoor staat u bij, maar de mens en advocaat Stijn Maas. Zoals ik mens ben, ben ik ook als advocaat: no nonsens en down-to-earth. Laagdrempelig en praktisch.”
Motto: “Als specialist arbeidsrecht bied ik praktisch, betaalbaar en laagdrempelig arbeidsrechtadvies voor particulier en MKB-ondernemers, zodat de arbeidsrechtadvocatuur voor een bredere groep mensen bereikbaar wordt. Dit doe ik met mijn unique selling points: een brede blik, betaalbaar en betrokken.”
smaas@alliedadvocaten.nl